Firmasını Batışa Götüren Otomobil: BAG Spatz!

Fiber üreten firma BAG

Avrupa ve dünyada 2. dünya savaşı sonrası fakirlik döneminde yaygınlaşan fiber karoseriye sahip hafif, ekonomik, ucuz otomobiller furyasından eski Bence'lerimde uzun uzun bahsetmiştim. Bu defa Almanya'dayız. Fiber üreten BAG firması birçok otomobil üreticisine karoseri yapımında kullanılan fiberleri satmaktadır.

Firmanın patronu Harald Friedrich bizim ürettiğimiz fiberden yapılan otomobiller çok satılıyor. Madem öyle biz de otomobil üretemez miyiz diyor. Firmanın yöneticisi Egon Brütsch konuyla ilgili bir araştırmaya girişiyor. Vardığı netice şu: Fiber kasalı otomobiller motosiklet motoru ve şanzımanıyla yapılıyor ve büyük bir yatırım gerektirmiyor. Üretim için çok fazla kalifiye eleman gerekmiyor. Vasıfsız işçiyle bile üretilebilir.

BAG SPATZ Otomobili Tasarım Süreci

Harald Friedrich otomobilin tasarımını Çekoslovakya'nın ünlü otomobili Tatra 603'ün tasarımcısı 77 yaşındaki Dr. Hans Ledwinka ile görüşüyor ve kendileri için bir tasarım yapmasını istiyor (bu arada Tatra 603 için de bir bence hazırlayacağım). Dr. Ledvinka önce 3 tekerlekli bir tasarım yapıyor ama Friedrich bu tasarımı beğenmiyor. 4 tekerli bir tasarım istiyor. Amaç hafif, ucuz, ekonomik bir otomobil üretmek.

Fiberi kendisi ürettiğine göre piyasadaki rakiplerden daha uygun fiyatlı bir üretim yapacakları kesin. Böylece rekabetçi fiyat avantajları olacaktı. Dr. Ledwinka 4 tekerli soft top cabrio bir araç tasarımıyla geliyor ve Friedrich "işte bu!" diyor. Neden Alman değil de Çek bir tasarımcıyla çalışıldığına gelince hem arabanın tasarım sürecinin gizli olmasını istiyor hem de Tatra 603 de eşsiz ve güzel bir tasarımdır. Öyle bir arabayı tasarlayan adama da bilgisine ve becerisine de güvenilir.

BAG SPATZ Piyasaya Sürülüyor

1956 yılında Berlin Otomobil fuarında BAG SPATZ adı verilen araba tanıtıma çıkıyor. Doğal olarak kendilerinden fiber alan müşteriler şok yaşıyor. Bize malzeme temin eden firma bize rakip oluyor diye. Çünkü BAG SPATZ diğer firmaların rayiç fiyatlarından daha aşağı fiyatla satışa çıkıyor ve aslında kendi müşterilerini, kendi pazarını baltalıyor ama henüz farkında değiller.

BAG fuarda ilgi görüyor ama onlardan fiber alan müşteriler hızla alternatif fiber üreticilerine yönelip onlarla çalışmaya başlıyor. BAG firması otomobile aldıkları siperişlerle mutlu olurken asıl pazarını kaybedecek olduklarını göremiyorlar. Sadece 4 günlük fuarda 1.200 civarında sipariş alıyorlar ve mutluluktan uçuyorlar. Gerçekten de estetik olarak çok güzel bir araçtı çünkü ve neredeyse 1 yıllık üretim kapasitesi 4 günde satılmıştı.

Teknik Özellikleri

BAG SPATZ otomobili 191 CC hacminde tek silindirli, 2 zamanlı bir motora sahipti. 10,2 beygir gücündeki bu motor 4 ileri ve 4 geri vitese sahipti. Daha önceki bencelerimde de benzer bir yapıyı tanıtmıştım. 4 vitesli motosiklet motoru bir mekanizma ile ters yönde çalıştırılıyor, böylece 4 ileri vites aynı zamanda 4 geri vitese dönüşüyordu. Sadece geri vitese almak için önce motoru stop etmeniz gerekiyordu.

Kapısı olmayan bu otomobilin de diğer fiber otomobiller gibi metal bir şasisi yoktu. Arkadan motorlu ve arkadan itişli olan BAG Spatz 410 kg ağırlığa sahipti. Bu otomobil 120 km azmi hıza ulaşabiliyordu. 1957 yılında bu motorun yerine 14 beygir güç üreten 248 cc hacminde başka bir motor kullanılmaya başlandı. Hidrolik kampana frenleri ve bağımsız helezon süspansiyonlarıyla oldukça rahat bir sürüş keyfi sunan BAG Spatz ilk yıl 1.800, sonraki iki yılda da 859 ve 729 adet satıldı.

Firmanın Sonu

BAG firması 1957 yılında otomobil üreticisi müşterilerinin ciddi şekilde azalmaya başladığını fark etti ve otomobilin fiyatını yükselterek rakiplerle eşdeğer seviyeye getirdi. Bu durum fiber otomobil müşterilerini memnun etmedi, çünkü tedarikçileri aynı zamanda rakipleriydi. BAG fiyat yükseltince otomobil müşterilerini de kaybetmeye başladı.

Her ne kadar estetik olarak güzel bir tasarıma sahip olsa da piyasanın öncelikli kriteri fiyattı. 1958 yılında BAG firması fiber otomobil üreten müşterilerinin neredeyse hepsini kaybetmişti. Otomobil satışları da iyice azalınca maddi krize girdi ve iflasını açıkladı.