Recep İvedik - İnek Şaban Benzerliği

hasanada
Recep İvedik - İnek Şaban Benzerliği

Kemal Sunal'ın Kibar Feyzo, Tosun Paşa gibi sanatsal olarak daha başarılı görülebilecek filmleri olsa da en büyük başarısını Hababam Sınıfı filminde canlandırdığı İnek Şaban karakteri ile yakaladı. İnek Şaban uzun yıllar sinema dünyasında farklı filmlerde kendine yer bulacak ikonik bir karaktere dönüştü. O yıllarda sinema izleme sayılarının kayıtları sağlıklı tutulmadığı için toplamda tam olarak ne kadar izlendiğini bilmek mümkün olmasa da hem İnek Şaban karakterinin çok sevildiği hem de çok fazla izlendiği apaçık ortada.

Peki bu karakter neden bu kadar çok sevildi

O yıllar Türkiye'nin çok hızlı bir köyden kente göç yaşadığı yıllardı. Milyonlarca insan hiç bir güvencesi, hiç bir desteği olmadan, elinde bir valizle büyük şehirlere geliyor; zamanın imkansızlıkları içinde çok zorlu bir yaşam mücadelesine atılıyordu. Ancak bu kitlenin yaşadığı en büyük zorluk şehir hayatına adapte olamamaktı. Milyonlarca insan hiç alışık olmadıkları bir yeni dünyaya adım atıyor, şehrin karmaşasında ve yabancı sosyal ortamında kendilerini aciz, güçsüz, beceriksiz hissediyorlardı.

İnek Şaban temalı tüm filmlerin göz ardı edilemeyecek bir ortak özelliği vardır.

İnek Şaban saftır, akılsızdır, dönen dolaplardan, oynanan oyunlardan habersizdir ama iyiliği ve saflığı sayesinde sonunda mutlaka kazanan o olur. Saf temiz Anadolu köylüsü hilekarların, düzenbazların elindeki şehir düzenini bozguna uğratmış ve galip gelmiştir. Yani Türk halkı İnek Şaban karakterinde kendini görüyordu. İnek Şaban'ın bozuk şehirli düzenini bozguna uğratmasından kendisi için de bir umut ediniyordu.

Burada bir parantez açıp kente göçmüş Anadolu köylüsünün kendisini saf, temiz, iyi kalpli görmesinin; şehirli yerleşiklerin hatta Türk sinema elitinin gözünde de öyle göründükleri anlamına gelmediğini hatırlatalım. 82 Filmde rol almış olan Kemal Sunal'ın sadece tek bir filmindeki rolüyle Altın Portakal aldığını ve o filmin de Köyden şehre gelmiş cahil ama kesinlikle saf olmayan, iyi niyetliliği şüpheli, çıkarcı, hilekar, yağcı, kaba ve kurnaz Kapıcı Seyit karakterini canlandırdığı Kapıcılar Kralı filmi olduğunu hatırlayalım. İnek Şaban filmlerinin genel karakterine benzer olarak bu filmin sonunda da Kapıcı Seyit bozuk şehirli düzenine galip geliyordu. Ancak iyi niyeti ve temiz kalpliliği ile değil kurnazlığı, sinsiliği ve hilebazlığı sayesinde kazanıyordu. Bu filmle Kemal Sunal, Türk sinema elitinin şehre göçmüş Anadolu köylüsünü bu çerçevede gördüğünün ispatı olacak şekilde Altın Portakal ile ödüllendirilmişti.

Gelelim bu anlattıklarımın Recep İvedik ile ilişkisine.

Recep İvedik karakterinin İnek Şaban karakteri ile benzer özellikleri olsa da (özünde temiz kalpli oluşu, sosyal ortamlardaki beceriksizliği gibi) çok belirgin bir farkı vardır. O İnek Şaban gibi saf ve aciz değildir. Hem uyanık hem de güçlü kuvvetli ve becerikli bir adamdır. Girdiği ortamlarda ezik kalmaz baskındır. Gerektiğinde şehir soyluları ezer ve aşağılar. Dönen dolapları fark eder, oynanan oyunları bozar. Buna rağmen halk tarafından seviliyor olması aslında zamanın değişiminden ve Türk halkının artık o köyden yeni gelmiş kendisini saf ve beceriksiz olarak gören güruh olmamasından kaynaklanır. Artık kaşarlanmış ve akıllanmıştır. Geçmişte saflığı ve acizliği ile kendisini İnek Şaban ile özleştiren halk artık şehre alışmış bir şeyler öğrenmiş bir şeyler başarmıştır. Kendisini artık o kadar aciz ve beceriksiz hissetmemektedir. Evet hala kabadır, hala sosyal ortamlarda çok becerikli değildir. Ama artık galip gelmek için iyi niyetinin ve saflığının sonunda kendisini kurtaracağı umuduna sarılmak zorunda değildir. Daha kendine güvenli daha girişken ve korkusuzdur.

Yani tıpkı zamanın göçmen köylüsünün kendisini İnek Şaban'da görmesi gibi bugünün yeni şehirlisi de kendisini Recep İvedik'te görmektedir.

Ancak bu noktada Recep İvedik karakterinin İnek Şaban karakterinden belirgin bir farkı daha vardır. Recep İvedik karakteri sadece Türk halkının kendisini özdeşleştirdiği iyi karakteri değil aynı zamanda Şehirli yerleşiklerin gözünden göründüğü gibi de bir karakterdir. Belki artık bu kitlenin kendi gözünden görünüşü ile elitler gözünden görünüşü birbirine yaklaşmıştır. Ancak buna rağmen sinema eliti tarafından beğenilmiyor olması bu ihtimali azaltmaktadır.

Belli ki artık Türk halkının kendisini eskisinden farklı görüyor olması gibi sinema eliti de bu kitleyi geçmişte olduğundan farklı görüyor.

Şahan Gökbakar bu karakteri bilerek mi oluşturdu yoksa bu benzer durum bir tesadüf mü bilmiyorum ama Şahan Gökbakar'ın Kemal Sunal'dan önemli bir farkı var. Kemal Sunal sadece oyuncuydu. Yazılan eserleri oynuyordu. Şahan Gökbakar aynı zamanda yazar. Belki bir gün Kemal Sunal'ı sinema elitinin gözünde kıymetli yapan Kapıcı Seyit gibi bir Recep İvedik karakteri yaratmayı başarır. Gelecekte bir gün Şahan Gökbakar' da Kemal Sunal'ın sonradan kazandığına benzer bir takdir kazanır.

Recep İvedik - İnek Şaban Benzerliği
27 Cevap