Vesayet davasını aile ne şekilde ve nasıl açar?

Anne ya da babanın velayeti altında bulunmayan çocukların ve istisna olarak reşit kişilerin korunmasını amaçlayan dava çeşitleridir.

Vasi davası hasımsız açılan bir davadır

Vesayet sayesinde, korumasız çocuklar ve yetişkin olan fakat gelişigüzel para harcayan savurgan kişileri, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı olan , akıl rahatsızlığı bulunan , kötü yaşama tarzı, kötü yönetim, bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olunması ya da kişi, yaşlılığı, sakatlığı, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebi ile işlerini yapamadığını ortaya koyan kişiler ya da yakınları bu durumların varlığında vesayeti isteyebilir.

Vasi Davası Nerede Açılır?

Vasi Davası, vesayet altına alınacak kişinin bulunduğu yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesinde açılır. Vesayet makamının izni olmadıkça vesayet altındaki kişi yerleşim yerini değiştiremez.

Yerleşim yerinin değişmesi halinde yetki, yeni vesayet dairelerine geçer. Bu takdirde kısıtlama yeni yerleşim yerinde ilan olunur.

Vesayet organları, vesayet daireleri ile vasi ve kayyımlardır. Kamu vesayetinde, vesayet makamı, sulh hukuk mahkemesi; denetim makamı, asliye hukuk mahkemesidir.

Özel vesayet ise vesayet altına alınan kişinin fiil ehliyetine sahip olan iki yakın hısmının veya bir hısmı ile eşinin istemi üzerine denetim makamı tarafından kurulur.Yasa da belirtilen şartlar gerçekleştiği takdirde hakim vasi ataması yapar.

Konu ile ilgili yasal düzenleme şöyledir;

Vasi ve kayyım

Vasi, vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kişiliği ve mal varlığı ile ilgili bütün menfaatlerini korumak ve hukuki işlemlerde onu temsil etmekle yükümlüdür.

Kayyım, belirli işleri görmek veya mal varlığını yönetmek için atanır.


Bu Kanunun vasi hakkındaki hükümleri, aksi belirtilmiş olmadıkça kayyım hakkında da uygulanır.

Vesayeti Gerektiren Haller Nelerdir?

Küçüklük

Velayet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınır. Görevlerini yaparlarken vesayeti gerektiren böyle bir halin varlığını öğrenen nüfus memurları, idari makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.

Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı

Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle işlerini göremeyen ergin veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her kişi kısıtlanır.

Görevlerini yaparlarken vesayet altına alınması gereken bir durumun varlığını tespit eden idari makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirerek vesayet işlemine başlanması gerekir.

Savurganlık, uyuşturucu madde bağımlılığı veya alkol, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim

Kötü yaşama tarzı veya mal varlığını kötü yönetmesi, savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, sebebiyle kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açan ve bu yüzden devamlı korunmaya ve bakıma muhtaç olan ya da başkalarının güvenliğini tehdit eden her ergin kısıtlanır.

Özgürlüğü bağlayıcı ceza

Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olan her ergin kısıtlanır.

Cezayı yerine getirmekle görevli makam, böyle bir hükümlünün cezasını çekmeye başladığını, kendisine vasi atanmak üzere hemen yetkili vesayet makamına bildirmekle ile görevlidir.

İstek üzerine vesayet

Yaşlılığı, engelliliği, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin birey kısıtlanmasını isteyebilir.

Vasi Olamayacak Kişiler Kimlerdir?

• a) Kısıtlılar,
• b) Kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler),
• c)Menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli ölçüde çatışanlar veya onunla aralarında düşmanlık bulunanlar,
• d) İlgili vesayet daireleri hakimleri.

Vasiliği Kabul Etmeyebilecek Olan Kişiler Kimlerdir?

• a) 60 Yaşını doldurmuş olanlar,
• b) Bedensel özürleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar,
• c) Dörtten fazla çocuk babası olanlar,
• d) Üzerinde vasilik görevi olanlar,
• e) Cumhurbaşkanı,
• f) TBMM ve Bakanlar Kurulu Üyeleri,
• g) HSYK Üyeleri

Merhabalar;

Öncelikle vesayet hukuku alanında yazılmış Vesayet Kurumu ve Vasinin Sorumluluğu adlı eserimin bulunduğunu ve aklınıza takılan hususlarda detaylı bilgiyi kitapta bulabileceğinizi söyleyerek başlamak istiyorum.

Sorunuzda çocuktan kastınızın Türk Medeni Kanununda yer aldığı üzere 18 yaşını tamamlamamış kişiler olduğunu sanmıyorum. Muhtemelen sorunuzun devamında yer aldığı üzere ailesi ile beraber yaşayan ergin bir kimseden bahsediyorsunuz. Burada vesayete ilişkin kısa bir bilgi verdikten sonra sorunuzun yanıtına son paragrafta yer vereceğim.

Vesayet Kurumu Türk Medeni Kanununda düzenlenmiş olup

• küçüklük,
• akıl hastalığı/akıl zayıflığı,
• alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı,
• kötü yönetim,
• kötü yaşama tarzı,
• savurganlık
• istek üzerine

olmak üzere çeşitli nedenlerle kişinin hukuki işlem yapma ehliyetinin sınırlanması söz konusu olabilmektedir.

Sorunuzdaki kısıtlı adayı bakımından TMK m. 405 uyarınca akıl zayıflığı sebebiyle kısıtlanma kararı verilmesi/verilmiş olması gündeme gelebilecektir. Vesayet aslında resen (kendiliğinden) gözetilen bir husus olup sorunuzdaki gibi kısıtlı adayının ailesinin dava açması ile yahut kısıtlı adayının hastaneye gitmesi, adli makamlara gitmesi gibi durumlarda ilgili kişilerin bu durumu mahkemeye bildirmesi üzerine de yargılama başlayabilir. TMK m. 405 uyarınca kişinin akıl zayıflığı sebebiyle kısıtlama altına girmesi için resmi sağlık kurulu raporu gerekmektedir. Hakim kurul raporu olmaksızın kısıtlama kararı veremeyeceği gibi gerekli gördüğü takdirde kısıtlı adayının dinlenmesini de isteyebilecektir.

Ayrıca eğer bu kişi hakkında yürütülen bir soruşturma/kovuşturma var ise Ceza Muhakemesi Kanununun 74. maddesi uyarınca "Fiili işlediği yolunda kuvvetli şüpheler bulunan şüpheli veya sanığın akıl hastası olup olmadığını, akıl hastası ise ne zamandan beri hasta olduğunu ve bunun, kişinin davranışları üzerindeki etkilerini saptamak için; uzman hekimin önerisi üzerine, Cumhuriyet savcısının ve müdafiin dinlenmesinden sonra resmî bir sağlık kurumunda gözlem altına alınmasına, soruşturma evresinde sulh ceza hâkimi, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından karar verilebilir" düzenlemesi ile bu kişinin sağlık kurumunda gözlem altına alınmasına karar verilmiş olabilir.