Çocuğun Öz Güven Sahibi Olmasına Nasıl Yardımcı Olunur?

Öz güven duygusu, temelde kişinin kendi becerilerine ve başarılı olma yeteneğine inanmasına dayanır. Bir çocuğun öz güveni doğuştan gelmez. Bebeklikten itibaren ilerleyici ve sürekli bir süreçle ekilir, inşa edilir, edinilir ve geliştirilir.

Çocuklarımızın öz güven sahibi olmasına ve öz güvenlerini geliştirmesine nasıl yardımcı olabileceğimiz konusunda sizlere küçük ipuçları ve püf noktalarını paylaşacağım Bence’me hoş geldiniz.

Çocuğun öz güveninin gelişmesinde ebeveyn ve bakıcıların rolü:

Çocuklar etrafındaki her şeyi özümser ve öğrenir. En önemli şey, çocuğun yakın çevresinde öz güvenini oluşturmaya, güçlendirmeye ve geliştirmeye yardımcı olan desteğe sahip olmasıdır.

Buradaki başrol ise ebeveylerin ve varsa bakıcılarındır. Gerçekten de, her gün çocukla birlikte olan ebeveynleri ve bakıcılardan daha iyi kim, onun bu temel öz güven becerisini kazanmasına ve geliştirmesine yardımcı olabilir ki?

Doğumdan itibaren çocuk, yeni şeyleri ve becerileri keşfetme ve öğrenme yeteneğine sahiptir. Ebeveylerinin veya bakıcılarının tatlı sözleri, şefkati, güven verici bakışları ve değer vermeleri çocuğun kendini geliştirmesini sağlar ve böylece, öz güven kazanmaya başlar.

Ebeveynin ve bebek bakıcısının rolü, çocuğun çeşitli gelişim evreleri boyunca öz güven ve öz saygı arayışında çocuğa rehberlik etmek, yardımcı olmak ve desteklemektir.

Çocuklarda öz güven gelişiminin anahtarları:

Çocuğun özgüvenini etkileyebilecek her şeyden kaçının:

Çocuk ne kadar küçükse, öz güvenine zarar vermek o kadar kolay olur. Çevresine açık olan çocuk, belirli davranışlar karşısında öz güvenini ve öz saygısını kaybedebilir. Kaçınılması gereken bu davranışlar; eleştiri, sitem, zor durumda bırakılma, diğer çocuklarla karşılaştırma veya zorbalık gibi.

Çocukta öz güven eksikliği nasıl tespit edilir?

Çocuğunuzun öz güven kazanmasına en iyi şekilde yardımcı olmak için, onu günlük olarak gözlemleyerek, çocukta öz güven veya öz saygı eksikliğinin uyarıcı belirtilerini tespit edebilir ve önlem alabilirsiniz.

Uyarıcı belirtiler nelerdir?

• Her şeye karşı sürekli bir korku göstermesi: Öz güveni olmayan çocuk, bilmediği şeyleri veya yeni eylemleri denerken belirgin korku yaşar.
• İnisiyatif eksikliği: Öz güveni olmayan çocuk, tek başına yapmaktan çekinir. (Parkta yeni bir oyun denemek, tek başına giyinmek, eşyalarını yerleştirmek vb.)
• Fazla utangaçlık: Öz güveni olmayan çocuk, başkalarına yaklaşmaz, grup aktiviteleri sırasında topluma ve topluluğa entegre olmakta zorluk çeker.
• Kişiliğini değersizleştirme: Öz güveni olmayan çocuk, bir şeyi yapmaya başlamadan önce başaramayacağına, kapasitesinin olmadığına, buna hazır olmadığına inanır, görevi yapmamak için bir sürü mazeret bulur. (Örneğin ev ödevi gibi.)
• Ebeveynlerden onay arayışı: Öz güveni olmayan çocuk, kendi başına hareket etmez. Herhangi bir şeye başlamadan önce ebeveynlerinin varlığına veya müdahalesine ihtiyaç duyar.

Çocuğunuzu gözlemleyerek, öz güven eksikliği yaşadığı bu durumları tespit edebilir ve ona uygun çözümler önerebilir, yol göstererek korkularını yenmesine yardımcı olabilirsiniz.

"Çocuklarda öz güveni artırmak için faydalı ipuçları"

Önerilen Etkinlik: Her günün sonunda veya okul dönüşü sonrasında ya da belirleyeceğiniz bir başka zamanda günlük bir rutin oluşturabilirsiniz. Çocuğunuzun size o günkü yaşadıklarını, yaptıklarını, keşiflerini, tecrübelerini, başarılarını, başarısızlıklarını ve endişelerini anlatacağı bu rutin sayesinde yanında olmadığınız zaman sürecinde yaşadığı sorunlar için öneriler verebilir, onu takdir edebilirsiniz.

Aynı zamanda, çocuğunuzla yapacağınız bu düzenli konuşma seansı sayesinde güçlü yönlerinin ve yeteneklerinin farkına varmasına yardımcı olursunuz.

Çocuğun öz güvenini artırmak için: olumlu, güven verici ve destekleyici olun!

Sizin sözlerinizin, çocuğunuzun gözünde altın değerinde olduğunu unutmayın. Bu nedenle, özellikle kendine güvenmediği ve hata yaptığı durumlar olmak üzere yaşamın tüm anlarında çocuğa destek olmak ve şefkat göstermek, pozitiflik ve cesaret aşılamak önemlidir.

Korku ya da başarısızlık durumunda, çocuğa güven vermek için ilk denemede başarılı olmamanın normal olduğunu, bunun önemli olmadığını ona açıklayarak olaylara karşı olumlu bir vizyona sahip olmasına yardımcı olun. Eninde sonunda sonuca ulaşacağını, hâlâ çok genç ve öğrenme sürecinde olduğunu, zamanla tecrübe kazanacağını anlatın.

Bu, onun özgüvenini güçlendirecek, özerkliğini geliştirecek ve yavaş yavaş güven kazanmasına yardımcı olacaktır.

Sonuca değil çabaya odaklanın!

Çocuğunuzun öz güven kazanmasına yardımcı olmak için, sonuçtan ziyade eylem sürecine değer vermek ve onu teşvik etmek daha önemlidir. Diğer bir deyişle, çocuk üstlendiği işte başarılı olsun ya da olmasın, öz saygısını ve güvenini artıracak en önemli şey; çabasına, yöntemlerine ve seçimlerine değer vermektir.

İyi bir sonuç aldığı için onu tebrik etmek yerine, amacına ulaşmak için izlediği hareket tarzını tebrik etmek ve iltifat etmek gerçekten daha verimlidir. Aynı şey başarısızlık durumunda da geçerlidir. (Örneğin: Başardıysa: “İyi düşündün, doğru seçim yaptın, doğru eylemleri yaptın ve böylece başardın.” Başarısız olduysa: ''Çok emek verdin, iyi hareket ettin, iyi yaptın. Yeni şeyler öğrendin ve bir dahaki sefere daha da iyi olacak!”)

Böylece çocuk, gelecekte daha iyisini yapmak için, sonuçları ne olursa olsun, denemesi, başlaması ve deneyimlerinden ders alarak öğrenmesi gerektiğini anlar. Bu sayede en yetkin insanların bile hedeflerine ulaşmak için çok çalıştığını, her şeyini verdiğini ve korkularını yendiğini öğrenecektir.

Daha az korumacı olun, özerkliğini destekleyin!

Bir çocuk ne kadar özerkse, öz güveni de o kadar fazladır. Ancak ebeveynler ve hatta bebek bakıcıları olarak çoğu zaman çocukları, özellikle de küçük çocukları aşırı koruma eğilimindeyiz. Bu tür davranışlar, özerkliklerinin gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bir çocuğu aşırı koruma, hızlı bir şekilde öz güvenini kaybetmesine neden olabilir ve diğer yandan gelecekte ona zarar verebilecek bir bağımlılık ve inisiyatif eksikliği yaratabilir. Aşırılıktan kaçınmalıyız.

Daha az yasaklayın ve daha çok destekleyin!

Ebeveynin, bir şeyi yapmaya çalışan çocuğu durdurması ve onun yerine kendisinin yapması çocuğun cesaretini kırar ve yetenekleri hakkında olumsuz bir mesaj iletir.

Erken yaşlarda itibaren çocuğu aşırı korumak veya yapacağı şeyleri onun yerine yapmak yerine, “Yalnız yapmasına yardım etmek” daha iyidir.

Örneğin: Çocuk kanepeye tırmanmak isterse, onu durdurmayın veya siz kucağınıza alıp çıkarmayın. Bunun yerine, alanı minderlerle güvenli hâle getirin, yanında kalın ve hatta “Bunu yapabilirsin, devam et!” diyerek ona cesaret verip kendi başına kanepeye oturmayı öğrenmesine izin verin.

Bu sadece motor becerilerin ve özerkliğin geliştirilmesine yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda yavaş yavaş öz güven de oluşturacaktır. Ona hayır demek ve onu yasaklamak yerine, üstlendiği işte çocuğu güvence altına almak ve desteklemek daha iyidir.

Kendi kendine öğrenmesine izin vererek özerkliği teşvik edin!

Her çocuk doğuştan bir kâşiftir. Bu nedenle, kendi başına öğrenmesine izin vermek önemlidir. Çocuk en çok oyun oynayarak öğrenir. Çünkü oyun esnasında motor beceriler, düşünme, karar verme, mantık ve hepsinden önemlisi özerklik gibi çeşitli beceriler üzerinde çalışır.

Bu nedenle, belirli bir risk içeren bir oyunu denemek istiyorsa, bu aktiviteye erişimini engellemek yerine, ona rehberlik edin. Aynı şey yalnız giyinmek, oyuncakları kaldırmak veya masayı kurmak gibi küçük aktivitelerde de geçerlidir. Ona hareketlerinde rehberlik ederek başlayın, ardından adım adım öğrenmesi için tek başına yapmasına izin verin.

Sonuç:

Evlatlarımızın tüm yaşamını etkileyecek önemli bir konu olması nedeniyle uzun bir Bence oldu ama sonuna geldik. Umarım çocuğunuzun özgüvenini geliştirecek somut çözümler sunabilmişimdir.

Yepyeni Bence’lerde buluşmak üzere hoşçakalın.