Hasta Adamın Son Direnişi: 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi

CptSimonRiley

Merhabalar Çanakkale Deniz Zaferi'nin kazanıldığı haftadayız. Bu zaferin anısına bir bence paylaşmak istedim. Tarihimizi görüp hatırladıkça ne kadar şanlı bir milletin çocukları olduğumuzu hatırlayacak ve bunlardan güç alacağız. Her zaman olduğu gibi madde madde gideceğim.

Harekat öncesi genel durum

Savaş sırasındaki devletleri gösteren harita.
Savaş sırasındaki devletleri gösteren harita.

Çanakkale'ye yapılan saldırının nedenini anlamamız için savaşın genel durumunu incelemek gerekir. Genel olarak bakacak olursak iki gruplu bir savaş vardır. Bu gruplardan bir taraf İtilaf devletleridir. Birleşik Krallık, Fransa ve Rusya bu ittifakta yer alan ana devletlerdir. Diğer grup ise İttifak devletleridir. Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı Çanakkale savaşının arifesinde bu gruptaki devletlerdendi. Genel yapıyı anladığımıza göre Çanakkale harekatının nedenlerine bakalım.

Neden Çanakkale?

Madde madde listeleyecek olursak:

Almanya ile Fransa arasındaki siperleri gösteren bir harita
Almanya ile Fransa arasındaki siperleri gösteren bir harita

1- Almanya'nın savaştaki planı Belçika üzerinden Fransa'ya sarkarak Paris'e girip Fransa'yı saf dışı bırakmaktı. Ancak planlar istendiği gibi yürümedi ve iki taraf da geri adım atmamak için siperler kazmaya başladı. Siper taarruzlarının kesin sonuçlar vermemesi nedeniyle de Batı cephesi tıkandı. Bu durum savaşı bitirmek için Birleşik Krallık ve Fransa'yı farklı alternatiflere yöneltti.

Rusyada yaşanan kıtlık sırasında çekilmiş bir fotoğraf.
Rusya'da yaşanan kıtlık sırasında çekilmiş bir fotoğraf.

2- Rusya savaş öncesinde zaten 1905 Rus-Japon savaşındaki yenilginin bedelini ödüyordu. Halk ağır vergiler altında eziliyordu ve ciddi bir kıtlık vardı. Dünya savaşının başlaması sebebiyle Osmanlı'nın boğazları kapatması ve Almanya'nın Kuzey denizinde denizaltılarla devriye gezmesi Rusya'yı zor durumda bırakmıştı. Birleşik Krallık'a göre eğer Çanakkale geçilirse Osmanlı savaş dışı bırakılmış olacak ve Rusya'ya gerekli yardım boğazlar üzerinden götürülebilecekti.

Ayasofya 1914
Ayasofya 1914

3- 1453'te İstanbul'un fethedilmesi Avrupa'da derin bir yaraya yol açmıştı. Birleşik Krallık İstanbul'un geri alınmasının Avrupa ve Dünya tarafından itilaf devletlerine olan desteğin artmasına neden olacağını düşünüyordu. Yani harekatın sebeplerinin içinde dini de sayabiliriz.

Bulgaristanın savaşa girişini anlatan bir kartpostal
Bulgaristan'ın savaşa girişini anlatan bir kartpostal

4- Bulgaristan İttifak devletlerinin yanında savaşa gireceğinin sinyallerini yavaş yavaş vermeye başlamıştı. Bu duruma sinirlenen Birleşik Krallık ve Fransa bu harekatla Bulgaristan'a göz dağı vermeyi ve Bulgaristan savaşa girerse Trakya üzerinden Bulgaristan'a bir kara harekatı yapmayı mümkün hale getirmeyi amaçlamıştı.

Harekat başlıyor

Harekat fikrini ortaya atan Winston Churchill
Harekat fikrini ortaya atan Winston Churchill

Harekatın karadan da yürütülmesi kararlaştırılsa da Fransa Batı cephesine odaklanılması konusunda baskı yapınca sadece deniz harekatının yeterli olacağı konusunda uzlaşıya varılmıştır. 19 Şubat 'ta harekete geçen düşman filosu boğazdaki tabyaları ve siperleri bombalamaya başladı. Bombalama işlemi 13 Mart'a kadar devam etti. Bu bombalamanın temel amacı karadan yapılacak top atışlarını engellemek ve boğazı rahatlıkla geçmekti. Ancak bombalama beklenen sonucu vermedi ve dirençle karşılaşan düşman asıl saldırı tarihini 18 Mart 'a ertelendi.

Asıl saldırı öncesi Osmanlı'nın yaptığı hazırlıklar

Nusret mayın gemisi
Nusret mayın gemisi

Tabyaların ağır hasar görmemesi Osmanlı için sevindirici bir durumdu. Ancak düşman filosunun devasa olması sebebiyle tabyaların boğazı ne kadar savunacağı şüpheliydi. Bu sebeple 7 Mart'ı 8 Mart'a bağlayan gece Nusret mayın gemisi sessizce mayınları boğaza döktü. Bu savaş için dönüm noktası kabul edilebilir. Mayınlar düşman saldırısının başarısız olmasında büyük rol oynamıştır.

Winston Churchill yıllar sonra bu olay hakkında şöyle diyecektir:

"Birinci Dünya Savaşında bu kadar insanın ölmesine, savaşın ağır masraflara mal olmasına, denizlerde onca ticaret ve savaş gemisinin batmasına başlıca neden olan, Türkler tarafından o gece atılan o incecik çelik halat ucunda sallanan yirmi altı demir kaptır."

Asıl saldırı

Düşman filosu boğaza giriyor.
Düşman filosu boğaza giriyor.

Amiral John de Robeck komutasındaki düşman donanması öncelik olarak tabyaları bombalamaya başladı. Tabyalar menzil yetersizliği sebebiyle ya karşılık vermediler ya da birkaç atış yapabildiler. Karşılık verilmediğine sevinen düşman ilerlemeye başladı. Düşmanın menzile girmesiyle birlikte Türk tabyaları çok yoğun bir ateşe başlamıştır. Neye uğradığına şaşıran düşman gemileri karşılık vermeye çalışsa da düşman gemilerinin bir kısmı top ateşiyle batarken bir kısmı da manevra yapmaya çalışırken Nusret'in döktüğü mayınlara çarparak batmıştır.

Irresistible zırhlısı batarken.
Irresistible zırhlısı batarken.
Fransız Bouvet zırhlısı batarken.
Fransız Bouvet zırhlısı batarken.
Seyit Onbaşı tarafından batırılan Ocean zırhlısı.
Seyit Onbaşı tarafından batırılan Ocean zırhlısı.

Harekat sonrası

Yaşanan bozgun Batı medyasında büyük bir şaşkınlık ve hayal kırıklığına neden olmuştur. Çanakkale'nin sadece deniz yoluyla geçilemeyeceği anlaşılmıştır. Fransa'yı kara harekatına ikna eden Birleşik Krallık, yapılacak kara harekatının kesin zaferle sonuçlanacağına inanmaktadır. Ancak hesaba katmadıkları bir kişi vardır.

Hasta Adamın Son Direnişi: 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi

Kara harekatı da oldukça detaylı olduğundan ondan başka bir yazıda bahsetmek istiyorum. Umarım yazıyı beğenmişsinizdir. Şehitlerimizin ruhu şad olsun diyerek yazıyı bitiriyorum.

Hasta Adamın Son Direnişi: 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi
44 Cevap