Kişilik değişken midir yoksa sabit mi?

Kişiliği değiştirme arzusu nadir bir şey değildir. Utangaç insanlar daha dışa dönük ve konuşkan olmayı dileyebilirler. Çabuk sinirlenen bireyler, duygusal olarak yüklü durumlarda soğukkanlılıklarını koruyabilmeyi dileyebilirler.

Peki kişiliğinizi değiştirmek mümkün mü yoksa temel kişilik kalıplarımız yaşam boyu sabit mi? Kendi kendine yardım kitapları ve web siteleri genellikle alışkanlıklarınızı ve davranışlarınızı değiştirmek için izleyebileceğiniz planlar sunsa da, temel kişiliklerimizin değişmeye karşı dayanıklı olduğuna dair ısrarlı bir inanç vardır.

Avusturyalı psikanalist Sigmund Freud, kişiliğin hassas bir yaşta büyük ölçüde kayaya dönüştüğünü öne sürmüştür. Psikologlar genel kişiliğin nispeten sabit olan ve yaşam boyunca istikrarlı olduğunu öne sürmüştür.

Kişiliği Şekillendiren Faktörler

Kişiliğin değiştirilip değiştirilemeyeceğini anlamak için önce kişiliğe tam olarak neyin neden olduğunu anlamalıyız. Asırlık doğaya karşı yetiştirme tartışması bir kez daha devreye giriyor. Kişilik genetiğimiz (doğa) tarafından mı yoksa yetiştirilme tarzımız, deneyimlerimiz ve çevremiz (yetiştirme) tarafından mı şekillenir?

Geçmişte, teorisyenler ve filozoflar genellikle bire karşı bir yaklaşım benimsediler ve ya doğanın ya da yetiştirmenin önemini savundular, ancak bugün çoğu düşünür, kişiliklerimizi nihai olarak şekillendiren şeyin iki gücün bir karışımı olduğu konusunda hemfikirdirler. Sadece bu da değil, genetik ve çevre arasındaki sürekli etkileşim, kişiliğin nasıl ifade edildiğini şekillendirmeye yardımcı olabilir.

Örneğin, genetik olarak arkadaş canlısı ve rahat olmaya yatkın olabilirsiniz, ancak yüksek stresli bir ortamda çalışmak, farklı bir ortamda olabileceğinizden daha çabuk sinirlenen ve gergin olmanıza neden olabilir. Hatta Carol S. Dweck adlı bir araştırmacının Can Personality Be Changed? The Role of Beliefs in Personality and Change adlı çalışmasında, doğumdan sonra ayrılan ve ayrı büyütülen tek yumurta ikizlerinin hikayesini anlatır. Yetişkin olduklarında, iki erkek aynı adlara sahip kadınlarla evlendi, benzer hobileri paylaştı ve kişilik değerlendirmelerinde ölçülen bazı özelliklerin benzer seviyelerine sahip olduğunu saptadı.

Bu tür örnekler kişiliklerimizin büyük ölçüde kontrolümüz dışında olduğu fikrine temel oluşturduğunu gösterir. Bu tek yumurta ikiz çalışmaları, çevremiz ve eşsiz deneyimlerimiz tarafından şekillendirilmek yerine, genetiğin etkisinin gücüne işaret ediyor. Genetik kesinlikle önemlidir, ancak diğer araştırmalardan görülebileceği gibi, yetiştirilme tarzımızın ve hatta kültürümüzün, kim olduğumuzu şekillendirmek için genetik planlarımızla etkileşime girdiğini gösteriyor.

Psikolog Carol Dweck'in de aralarında bulunduğu bazı uzmanlar, geniş kişilik özelliklerinin (ör. içe dönüklük, uyumluluk) altında yatan davranış kalıplarını, alışkanlıkları ve inançları değiştirmenin, kişilik değişikliğinin gerçek anahtarı olduğuna inanıyor.

Genel özellikler bakıldığında yaşam boyunca istikrarlı olabilir, ancak Dweck, bizi biz yapan en önemli şeyin, genel özelliklerin yüzeyinin altında yatan "aradaki" niteliklerimiz olduğuna inanıyor. Aradaki niteliklerin değiştirilebileceğine inanıyor.

Potansiyel olarak değiştirebileceğimiz, böylece kişiliğimizi de değiştirebileceğimiz "arada" nitelikler şunları içerir:

İnançlar ve inanç sistemleri: Kişiliğinizin belirli yönlerini değiştirmek zor olsa da, kişiliğinizin nasıl ifade edildiğini şekillendirmeye ve kontrol etmeye yardımcı olan temel inançlardan bazılarını gerçekçi bir şekilde değiştirebilirsiniz.

Hedefler ve başa çıkma stratejileri: Örneğin, daha çok A Tipi bir kişiliğe sahip olsanız da, daha rahat ve sakin bir insan olmanıza yardımcı olacak yeni başa çıkma becerileri ve stres yönetimi teknikleri öğrenebilirsiniz.

İnançlar ve Kendilik İnançları

İnançları değiştirmek kolay olmasa da iyi bir başlangıç ​​noktası sunar. İnançlarımız, kendimizi ve başkalarını nasıl gördüğümüzden, günlük hayatta nasıl çalıştığımıza, hayatın zorluklarıyla nasıl başa çıktığımıza ve diğer insanlarla nasıl bağlantı kurduğumuza kadar hayatımızın çoğu alanını şekillendirir. İnançlarımızda gerçek bir değişiklik yaratabilirsek, bu davranışlarımızda ve muhtemelen kişiliklerimizin belirli yönlerinde yankı uyandıran bir etkiye sahip olabilir.

Dweck, insanların inançları, benliklerinin, ilişkilerinin ve dünyalarının doğasına ve işleyişine ilişkin zihinsel temsillerini içerir. İnsanlar bebeklikten itibaren bu inançları ve temsilleri geliştirir ve farklı görüşlere sahip pek çok önde gelen kişilik teorisyeni bunların temel bir parça olduğunu kabul eder.

Kişiliğinizi Nasıl Değiştirirsiniz?

Hayatınızın birçok noktasında, kişiliğinizin değiştirmeyi dilediğiniz bazı yönlerinin olduğunu fark edebilirsiniz. Hatta hedefler belirleyebilir ve potansiyel olarak sorunlu olan bu özelliklerin üstesinden gelmek için çalışabilirsiniz. Örneğin, yeni yıl kararları kişiliğinizin için hedef olarak daha cömert, nazik, sabırlı veya dışa dönük olmak gibi değişen kısımlarına odaklamak yaygın bir düşüncedir.

Genel olarak birçok uzman, geniş özelliklerde gerçek ve kalıcı değişiklikler yapmanın son derece zor olabileceği konusunda hemfikirdir. Öyleyse, kişiliğinizin belirli yönlerinden memnun değilseniz, onları değiştirmek için yapabileceğiniz gerçekten bir şey var mı?

İçe dönükten birinden dışa dönük birine geçmek son derece zor (hatta imkansız) olabilir, ancak uzmanların, kişiliğinizin bazı yönlerinde gerçek ve kalıcı değişiklikler yapmak için yapabileceğinize inandığı şeyler vardır. Daha iyi bir insan olmak istiyorsanız, kişiliğinizi nasıl değiştireceğiniz aşağıda açıklanmıştır.

Yeni Alışkanlıklar Öğrenin

Psikologlar, olumlu kişilik özellikleri (nezaket ve dürüstlük gibi) sergileyen kişilerin, takılıp kalan alışılmış tepkiler geliştirdiklerini bulmuşlardır. Alışkanlık öğrenilebilir, dolayısıyla alışılmış tepkilerinizi zaman içinde değiştirmek, kişilik değişikliği yaratmanın bir yoludur. Elbette yeni bir alışkanlık edinmek ya da eskiyi bırakmak hiçbir zaman kolay olmuyor, bunun için zaman ve ciddi bir çaba gerektiren bir şeydir.

Öz İnançlarınıza Meydan Okuyun

Yani değişemeyeceğine inanıyorsan, değişmeyeceksin. Daha dışa dönük biri olmaya çalışıyorsanız, ancak içe dönüklüğünüzün sabit, kalıcı ve değişmez bir özellik olduğuna inanıyorsanız, o zaman asla daha sosyal olmaya çalışmazsınız. Ancak kişisel niteliklerinizin değişebileceğine inanıyorsanız, daha sosyal olmak için çaba göstermeniz daha olasıdır.

Çabalarınıza Odaklanın

Dweck'in araştırması sürekli olarak yetenekten çok çabaları övmenin esas olduğunu göstermiştir. "Ben çok zekiyim" veya "Ben çok yetenekliyim" gibi ifadeleri "Gerçekten çok çalıştım" veya "Bu sorunu çözmenin iyi bir yolunu buldum" gibi ifadelerle değiştirin. Sabit bir zihniyet yerine gelişen bir zihniyete geçerek, gerçek değişim ve büyümeyi deneyimlemenin daha kolay olduğunu görebilirsiniz.

Sağlıcakla kalın.