Boşanma Halinde Evlilik Mallarının Paylaşımı

Eray_Yavuz

Eray Yavuz, Avukat

2002 öncesindeki dönemde yürürlükte bulunan Eski Türk Medeni Kanunu gereğince, evlilik birliği içerisinde 2002 yılı öncesinde edinilmiş mallar konusunda bir eş, ancak diğer eşin bir mal edinmesine katkıda bulunmuşsa, katkıda bulunduğu kadarlık kısım üzerinde hak talep edebilir. Bu katkısı sonucunda, malın değerinde herhangi bir artışa da sebep olmuşsa, sebep olduğu bu artış oranı kadar mal üzerinde de haksahibi olur.

01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda ise kadınlar açısından oldukça önemli değişiklikler yer almıştır. Evlilik birliği içerisinde edinilen malların paylaşımı konusunda yeni düzenlemeler getirilmiştir.



Yeni Türk Medeni Kanununda yer alan mal rejimleri şunlardır:
  • Edinilmiş Mallara Katılma
  • Mal Ayrılığı
  • Paylaşmalı Mal Ayrılığı
  • Mal Ortaklığı




Yeni Türk Medeni Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2002 tarihinden önce evlenmiş olan eşler, bu tarihe kadar hangi mal rejimine tabi iseler, o rejim devam edecektir. Ancak bu durum, 1 Ocak 2003 tarihine kadar söz konusudur. Yani eşler, Kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2002 tarihinden başlayarak bir yıl içinde, başka bir mal rejimi seçmemiş olmaları halinde, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren yasal mal rejimini, yani “edinilmiş mallara katılma rejimini” seçmiş sayılmışlardır.
Boşanma Halinde Evlilik Mallarının Paylaşımı
Her eşin edinilmiş malları şunlardır:
  • Çalışmanın karşılığında olan maaş, ücret vb. ödemeler
  • Sosyal güvenlik kuruluşlarının yaptığı her türlü ödemeler
  • Çalışma gücünün kaybı dolayısıyla ödenen tazminatlar
  • Kişisel malların geliri (kira, faiz gelirleri gibi)

Mal rejimi tasfiye edildiğinde sadece yukarıda

sayılan "edinilmiş mallar" eşler arasında yarı yarıya eşit olarak paylaştırılır.

Her eşin kişisel malları ise şunlardır:
  • Eşlerden birinin kişisel kullanımına yarayan eşya
  • Evlenmeden önce sahip oldukları mallar
  • Evlendikten sonra miras veya bağış yoluyla geçen mallar
  • Manevi tazminat alacakları

Kanunda sayılan bu kişisel mallar, tasfiye halinde paylaştırmaya tabi olmayıp, ait olduğu eşin mülkiyetinde kalacak mallardır.
"Paylaşım değer üzerinden yapılır"
Örneğin 2002 yılında evlenen bir çift eğer başka bir mal rejimi seçmemişse, edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olduğu varsayıldığından dolayı, boşanma halinde kişisel malları ve ortak borçlar çıkartıldıktan sonra prensip olarak, geriye kalan para değeri olan her şey eşler arasında eşit olarak paylaşılacaktır.

2002 yılından sonra evlenen bir çiftin evlilik öncesinde sahip olduğu bir miktar ziynet eşyası, erkeğin ise bankada 5.000-TL parası olduğunu düşünelim.
Bu çift 2006 yılından sonra bir araba satın almış olsun, ayrıca kadına 2007 yılında da miras veya bağışlama yoluyla bir ev kaldığını düşünelim. 2009 yılında taraflardan herhangi birisi tarafından boşanma davası açıldığında araba taraflardan sadece birinin adına kayıtlı olsa dahi, diğer taraf bu araç bedelinin yarısı üzerinde hak iddia edebilir. Ancak evlilik öncesinde kadına ait var olan ziynet eşyaları, miras veya bağışlama yoluyla 2007 yılında sahip olduğu ev ile erkeğin bankada ki 5.000-TL parası kişisel mal olarak kabul edileceği için bu mallar mal üzerinde taraflar herhangi bir hak talebinde bulunamayacaktır. Yani kısaca 2002 yılından sonra evlilik birliği içerisinde edinilen mallar taraflardan birinin talebi halinde yarı yarıya paylaştırılabilir.

Bu paylaşım değer üzerinden yapılır. Mahkeme öncelikle yapacağı inceleme sonucunda Edinilmiş mal rejimine konu olan malların parasal karşılığını tespit eder. Sonrasında parasal olarak kimin kime ne kadar vermesi gerektiğine karar verir.
Boşanma Halinde Evlilik Mallarının Paylaşımı
Örneğin bütün malların erkeğin adına kayıtlı olduğunu varsayarsak, mahkeme tarafından yapılan inceleme sonucunda, mahkeme, erkeğin kadına, mal paylaşımı sebebiyle ne kadar ödeyeceğine karar verecektir. Veya arabanın kadın, evin de erkek adına kayıtlı olduğunu düşünelim. Böyle bir durumda da evin ve arabanın değerleri ayrı ayrı tespit edilerek, tespit edilen değerlerinin yarısının karşılıklı olarak tarafların birbirine ödemesine karar verilecektir.

Boşanma davasıyla birlikte mal paylaşımı talep edilebileceği gibi, boşanmada davasından ayrı bir dava şeklinde de dava açılarak mal paylaşımı talep edilebilir.
Peki eşler mal rejimlerini nasıl ve ne şekilde belirleyebilirler?
Eşler mal rejimi sözleşmesi yaparak Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen Edinilmiş Mallara Katılma rejimi dışında diğer mal rejimleri olan Mal Ayrılığı, Paylaşmalı Mal Ayrılığı, Mal Ortaklığı diğer rejimlerden herhangi birini, Kanunda yazılı sınırlar içinde özgürce seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilirler.

Mal rejimi sözleşmesi evlenmeden önce veya sonra yapılabilir. Taraflar nişanlıyken de mal rejimine ilişkin sözleşme yapabilirler. Mal rejimi sözleşmesi, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır. Mal rejimi sözleşmesi değiştirilmek istenmesi halinde ancak haklı bir sebebin varlığı halinde hakim kararı ile değiştirilebilir.
Boşanma Halinde Evlilik Mallarının Paylaşımı
40 Cevap